Mieszkańcy Republiki Czeskiej mogą wystąpić o Kartę Polaka od niedawna. 14 lipca 2019 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o Karcie Polaka z 2007 roku. Pierwotnie o Kartę Polaka mogli wnioskować wyłącznie obywatele państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego, wraz z nowelizacją – Kartę Polaka mogą uzyskać obywatele wszystkich państw świata posiadający polskie pochodzenie.
Otrzymanie Karty Polaka nie oznacza jednak przyznania obywatelstwa polskiego, przyznania prawa do osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ani prawa do przekraczania bez wizy granic RP.
Osoby posiadające Kartę Polaka korzystać mogą jednak z licznych praw. Są m.in. zwolnione z opłaty rozpatrzenia wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego czy wydanie zezwolenia na pobyt stały na terenie Polski.
Dodatkowo są też zwolnione z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę oraz na podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej. Posiadacz Karty Polaka ma prawo do odbywania studiów na terenie Polski, korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych czy korzystania z 37-procentowej ulgi przy przejazdach w pociągach osobowych, pośpiesznych i ekspresowych oraz bezpłatnego wstępu do wielu muzeów państwowych w Polsce.
W grupie osób, która jako pierwsza skorzystała z możliwości uzyskania Karty Polaków była Beata Schönwald z Suchej Górnej. „Karta Polaka to dla mnie dowód mojej tożsamości narodowej. Mam czeskie obywatelstwo, ale czuję się być Polką, dlatego chętnie skorzystałam z możliwości uzyskania Karty Polaka, która daje też wiele korzyści. Często bywam w Polsce, więc chętnie skorzystam z bezpłatnych wejść do muzeów”, powiedziała Schönwald, dodając, że wnioskowała wraz z synem i ojcem, toteż na uroczystość do Konsulatu RP w Ostrawie wybrali się w rodzinnym gronie.
Kto zatem może wnioskować o Kartę Polaka? Konsulat Generalny RP w Ostrawie podaje, iż Karta Polaka przyznana może być osobie, która wypełni odpowiedni wniosek i przedstawi dokumenty potwierdzające polskie pochodzenie. Związek z polskością należy wykazać przynajmniej podstawową znajomością języka polskiego oraz znajomością i kultywowaniem polskich tradycji i obyczajów. Wnioskujący musi też przedstawić, że jest narodowości polskiej, lub co najmniej jedno z jego rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej. Może też przedstawić zaświadczenie organizacji polskiej, potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej przez co najmniej trzy ostatnie lata.
Wniosek, dokumenty oraz pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego należy złożyć w obecności Konsula RP. Można tak uczynić w siedzibie Konsulatu RP w Ostrawie lub podczas najbliższego dyżuru konsularnego na terenie Zaolzia.
